Xây dựng là một ngành khó khăn, thường xuyên biến động và là một trong những ngành có tỷ lệ thất bại kinh doanh cao nhất trong bất kỳ ngành kinh tế nào. Trong khi xây dựng có thể là một doanh nghiệp sinh lợi, nó cũng có rủi ro cao. Dự đoán rủi ro trong tương lai và thực hiện các bước để giảm thiểu tác động của chúng là rất quan trọng đối với sự thành công của bất kỳ dự án nào. Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn, nhưng việc xác định các nguồn rủi ro phổ biến là bước đầu tiên để giảm thiểu tổn thất. Dưới đây, chúng ta sẽ khám phá một số rủi ro xây dựng phổ biến nhất có thể làm gián đoạn tiến độ dự án, làm xói mòn tỷ suất lợi nhuận và dẫn đến các tranh chấp kéo dài, tốn kém.
- Sự chậm trễ
Không còn nghi ngờ gì nữa, sự chậm trễ là một trong những rủi ro phổ biến nhất liên quan đến xây dựng. Đẩy lùi ngày bàn giao dự án ảnh hưởng đến mọi người trong công việc. Sự chậm trễ có thể xuất phát từ nhiều nguyên do, bao gồm:
- Quản lý dự án kém
- Cấp phép & kiểm tra
- Gián đoạn chuỗi cung ứng
- Lệnh thay đổi kỹ thuật
- Tai nạn
- Thời tiết bất lợi
Sự chậm trễ có thể được gây ra bởi các hoạt động ở bất kỳ cấp độ nào của chuỗi và kể cả ở văn phòng hỗ trợ hay trên công trường. Do đó, điều quan trọng đối với chủ đầu tư và nhà thầu chính là thiết lập các quy trình giao tiếp rõ ràng, dễ sử dụng đối với nhân viên, nhà thầu phụ và nhà cung cấp. Các chậm trễ tiềm ẩn được xác định và thông báo cho người quản lý xây dựng càng sớm thì họ càng có thể hành động nhanh hơn để tránh hoặc giảm bớt sự chậm trễ.
- Tài liệu sai sót
Theo Báo cáo Tranh chấp Xây dựng Toàn cầu của Arcadis 2022, nguyên nhân gây tranh chấp cao thứ hai trên toàn cầu là do lỗi và thiếu sót trong các tài liệu hợp đồng. Quy mô và độ phức tạp ngày càng tăng của các dự án xây dựng thương mại và công cộng, kết hợp với áp lực tiết kiệm chi phí ngày càng tăng để đẩy nhanh tiến độ xây dựng, tạo ra nhiều khả năng xảy ra sai sót và thiếu sót trong quá trình tiền xây dựng. Lỗi trong bản vẽ, thông số kỹ thuật và phối hợp thiết kế có thể dẫn đến tăng chi phí vốn và chậm trễ tiến độ.
Rủi ro do các vấn đề về tài liệu gây ra vượt ra ngoài phạm vi tiền xây dựng. Trong báo cáo của Arcadis, “các tuyên bố được soạn thảo kém hoặc không đầy đủ và không có căn cứ” là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tranh chấp xây dựng.
Các nhà thầu và thầu phụ thường phải đáp ứng thời hạn nghiêm ngặt của thông báo và các yêu cầu đệ trình, cho dù theo quy định của hợp đồng hay quy chế. Lỗi tài liệu hoặc không đúng thời hạn có thể trì hoãn thanh toán và thậm chí làm nhà thầu mất quyền nộp đơn yêu cầu.
Nguy cơ xảy ra sai sót tăng lên do khối lượng tài liệu khổng lồ cần thiết để hoàn thành một dự án, bao gồm:
- Bản vẽ
- Đệ trình
- Văn bản hợp đồng
- Thông báo
- Hồ sơ thanh toán
- Lệnh thay đổi kỹ thuật
- và nhiều tài liệu khác
- Quản lý các thay đổi
Bất kỳ thay đổi nào đối với hợp đồng sau khi bắt đầu xây dựng đều là rủi ro đáng kể đối với chủ đầu tư, nhà thầu và nhà cung cấp, vì nó sẽ ảnh hưởng đến thời gian, phạm vi công việc, vật liệu và chi phí.
Lý tưởng nhất là mỗi nhà thầu phụ sẽ đệ trình một yêu cầu thay đổi nêu chi tiết chi phí và tiến độ điều chỉnh cần thiết, và đợi sự chấp thuận của chủ đầu tư trước khi họ bắt đầu công việc. Nhưng trong thế giới thực, trong nỗ lực tránh hoặc giảm bớt sự chậm trễ trong lịch trình, các nhà thầu thường bắt đầu công việc trước khi được phê duyệt. Trong tình huống quá phổ biến này, tranh chấp thanh toán giữa chủ đầu tư và nhà thầu là điều gần như không thể tránh khỏi.
Phòng ngừa rủi ro xung quanh quản lý thay đổi bắt đầu trong quá trình tiền xây dựng. Càng dành nhiều thời gian và công sức cho việc kiểm tra các điều kiện của địa điểm và xem xét độ chính xác của các bản vẽ và sơ đồ địa điểm, thì càng ít phải thay đổi sau khi động thổ. Trong suốt dự án, chủ đầu tư và nhà thầu nên tuân theo một quy trình rõ ràng và hiệu quả để liên lạc và quản lý các thay đổi, làm mọi thứ có thể để giảm thời gian giữa các RFI (Yêu cầu cung ứng thông tin) và phê duyệt Lệnh thay đổi kỹ thuật
Các nhà thầu có thể giảm đáng kể nguy cơ tranh chấp thanh toán đối với các thay đổi hợp đồng bằng cách nhận được một Lệnh thay đổi kỹ thuật đã được phê duyệt trước khi bắt đầu công việc.
- Nhà thầu phụ vi phạm
Nhà thầu phụ vi phạm là một rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt là đối với các dự án phức tạp đòi hỏi một số lượng lớn các nhà thầu chuyên môn để hoàn thành các phần công việc chuyên biệt. Dự án càng lớn, số lượng nhà thầu phụ trong công việc càng nhiều. Áp lực đẩy nhanh tiến độ xây dựng thường đòi hỏi phải xếp chồng thương mại và lịch trình chặt chẽ với tỷ lệ sai sót rất mong manh. Khi một nhà thầu phụ vi phạm hợp đồng của họ hoặc không thực hiện theo cách khác, toàn bộ dự án có thể bị ảnh hưởng, đặc biệt nếu phạm vi công việc của họ rơi vào các công đoạn quan trọng.
- Các vấn đề về chuỗi cung ứng
Tình trạng thiếu vật liệu xây dựng và giá leo thang có thể ảnh hưởng đến tiến độ, chi phí xây dựng và tỷ suất lợi nhuận. Kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, chuỗi cung ứng toàn cầu đã trải qua những thất bại và gián đoạn gần như liên tục, với những tác động trên diện rộng đối với quá trình xây dựng đang diễn ra.
Nhưng các vấn đề về chuỗi cung ứng không phải lúc nào cũng do đại dịch toàn cầu gây ra. Tăng chi phí và thiếu nguyên liệu có thể được thúc đẩy bởi:
- Vấn đề vận chuyển và vận tải
- Thảm họa thiên nhiên
- Doanh nghiệp đóng cửa
- Nhu cầu tăng đột biến
- Giá nhiên liệu
- Suy thoái kinh tế
- Đình công và tranh chấp lao động
Nhiều hợp đồng xây dựng bao gồm một điều khoản leo thang để cân bằng rủi ro giữa nhà thầu với chủ đầu tư trong trường hợp tăng giá đột biến. Tuy nhiên, các nhà quản lý và chủ đầu tư công trình xây dựng cần theo dõi chặt chẽ sự phát triển của chuỗi cung ứng toàn cầu để theo dõi nguy cơ thiếu hụt nguyên liệu. Một chuỗi cung ứng linh hoạt và đa dạng đang nhanh chóng trở nên cần thiết cho các dự án xây dựng ở mọi quy mô.
- Quản lý dự án kém
Quản lý dự án kém dẫn đến thông tin sai lệch, chậm trễ và tranh chấp. Khi tổng thầu hoặc người quản lý xây dựng không rõ ràng về những gì được mong đợi hoặc thực hiện công việc lập kế hoạch thay thế kém, thời gian và vật liệu có thể bị lãng phí.
Quản lý dự án kém cũng có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền đối với các dự án khác, làm tăng rủi ro cho các nhà thầu chuyên môn. Khi quản lý dự án cẩu thả làm trì hoãn công việc của nhà thầu chuyên môn, nó có thể làm gián đoạn lịch trình của các công việc khác và khiến việc điều phối lao động và thiết bị trở thành một nhiệm vụ bất khả thi.
- Thiếu lao động
Lao động thể hiện rủi ro xây dựng với các dự án ở mọi quy mô. Tìm kiếm nhân viên có trình độ, đáng tin cậy là một thách thức ngày càng tăng đối với các doanh nghiệp trong mọi ngành.
Khi một nhà thầu đảm nhận một dự án và phát hiện ra rằng họ không có đủ nhân lực để hoàn thành nó, điều đó có thể làm chậm tiến độ của mọi người. Một lần nữa, điều này đẩy lùi thời gian hoàn thành và lợi nhuận bị cắt giảm.
Đối với các dự án công đoàn, khả năng xảy ra đình công sẽ tạo thêm rủi ro. Sự đoàn kết giữa những người dân địa phương có thể có nghĩa là toàn bộ lực lượng công đoàn rời khỏi dự án để phản đối điều kiện làm việc ngoài tầm kiểm soát của bạn.
- Phạm vi công việc không được xác định rõ ràng
Thật khó để giữ một dự án đi đúng hướng khi không rõ đường đi đó trông như thế nào. Phạm vi công việc được xác định kém là một vấn đề quản lý có thể (và thường xảy ra) xuống dốc. Các nhà thầu làm việc theo giá cố định hoặc hợp đồng trọn gói cần hết sức lưu ý các hạng mục như:
- Điều kiện công trường
- Quan điểm của khách hàng
- Giá vật liệu
Những điều này có thể đẩy chi phí của một dự án lên và tỷ suất lợi nhuận giảm xuống. Tuy nhiên, có những cơ chế để sử dụng, chẳng hạn như các hợp đồng cộng thêm chi phí để tránh những tác động của một công việc không có phạm vi rõ ràng. Cải thiện giao tiếp ở mọi cấp độ dự án có thể dẫn đến phạm vi được xác định rõ hơn và giúp duy trì lợi nhuận bằng cách tránh phạm vi leo thang trong các dự án.
- Các nguy cơ về sức khỏe và an toàn
Ngành công nghiệp xây dựng luôn đứng đầu trong những ngành công nghiệp nguy hiểm nhất. Rủi ro về sức khỏe và an toàn là mối quan tâm thường xuyên của các doanh nghiệp xây dựng, những doanh nghiệp nên duy trì lực lượng lao động khỏe mạnh và tránh tổn thất tài chính do tăng phí bảo hiểm bồi thường cho người lao động hoặc bị phạt do vi phạm an toàn bằng cách sử dụng dịch vụ các công ty bảo hiểm xây dựng.
- Tranh chấp thanh toán
Thanh toán chậm tạo ra rủi ro cho mọi người trong dự án, ở tất cả các cấp của chuỗi. Các vấn đề về thanh toán làm gián đoạn dòng tiền của nhà thầu và tăng rủi ro vỡ nợ. Chúng cũng làm tăng rủi ro của chủ đầu tư về quyền sở hữu đối với tài sản, khi các nhà thầu và nhà cung cấp gây rối để thu hồi số tiền hợp đồng chưa thanh toán.
- Tranh chấp thanh toán phát sinh thường xuyên do:
- Tài trợ / tài chính chậm trễ
- Lệnh thay đổi kỹ thuật (Change orders)
- Phí giữ lại (Retainage)
- Phí trở lại (back charges)
- Tranh chấp chất lượng công trình
Do vậy, chuẩn bị tài liệu đầy đủ, rõ ràng và tuân thủ chặt chẽ các yêu cầu của hợp đồng là điều rất quan trọng đối với các nhà thầu để chứng minh quyền lợi của mình nếu có phát sinh tranh chấp ra tòa.
Nguồn theo procore.com
